۹۹/۷/۳
وقتی از اطلاعات سخن میگوییم و میخواهیم مثالهایی بیاوریم، از جمله به اطلاعات ژنتیکی و اطلاعات مندرج و موجود در ژنها اشاره میکنیم. اما آیا این دو (اطلاعاتی که ما در بارۀ ژنها داریم، و اطلاعاتی که از طریق ژنها منتقل میشود) دارای ماهیت یکسان هستند؟
در یک تعریف، اطلاعات دارای ماهیت انکشافی است و به قول معروف، کشف از عالم واقع میکند. این همان کاربردی است که وقتی سخن از علم اطلاعات میگوییم، در نظر داریم و درواقع، مساوی با علم و آگاهی است. در «تعریفی از اطلاعات» در واقع به این معنا و کاربرد از اطلاعات پرداختم.
اما به عنوان مثالی دیگر از انبارۀ اطلاعات، به ژن اشاره میشود. آیا کارکرد اطلاعات موجود در ژن، همان اطلاعات علمی است؟ این اطلاعات را شاید بتوان به اطلاعات انباشته در یک ماشین، یا حتی یک کلید تشبیه کرد. کاربرد اطلاعات انباشته در برجستگیهای کلید، انکشاف از واقع نیست، بلکه امر به گشودن یا بستن قفل است. کارکرد اطلاعات موجود در ژن، یا هر ماهیت موجود، همین است: جهتی را تعیین میکند. از این جهت، این نوع از اطلاعات (اطلاعات امری) را میتوان با آنچه که ما «دانش» مینامیم برابر دانست: یعنی کاربرد اطلاعاتی که درونی شده است. در تعریف دانش، آن را «بهکارگیری اطلاعات در حل مسئله» تعریف میکنیم.
پرسش بعدی این است: این اطلاعات امری، ابتدا چگونه کشف شده و بهکارگیرندۀ آن کیست؟