شاید بهتر بود که به جای کلمهٔ «ماجرا» از «سرگذشت» استفاده کنم؛ چون هم معنای «ماجرا» رو داره، اما به فارسی، و هم تداعی منفی «ماجرا» رو نداره. اما دلیل استفاده از کلمهٔ «ماجرا» اینه که برای من در واقع یک «ماجرا» بود و آخرش هم نفهمیدم به جایی رسید یا نه، و اگر رسید، به کجا.
در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۰۹ (۱۴ مهر ۱۳۸۸) نامه‌ای از خانم «مهرتاش» دبیر کمیسیون نظام اطلاع‌رسانی علم و فناوری با محتوای زیر دریافت کردم:
پیرو مصوبه مورخ ۱۲/۷/۸۸ کمیسیون نظام اطلاع‌رسانی علم و فناوری در خصوص راه‌اندازی کمیتهٔ سواد اطلاعاتی، مصدع جنابعالی شدم تا پیشنهاد اعضای این کمیسیون مبنی بر قبول زحمت سرپرستی کمیتهٔ مربوطه را خدمت شما تقدیم بدارم.
کمیسیون نظام اطلاع‌رسانی علم و فناوری، اواخر سال ۱۳۸۴ و در معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شد.
آقای دکتر کبگانیان، معاون محترم پژوهشی، ریاست کمیسیون و آقای دکتر فاطمی رییس پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران نایب رییسی آن را بر عهده دارند و تنی چند از اساتید حوزه‌های مختلف از قبیل کتابداری و اطلاع‌رسانی، مدیریت، فناوری اطلاعات، … به همراه رؤسا و مدیران سازمان‌ها و دفاتر مرتبط، اعضای حقیقی و حقوقی کمیسیون می‌باشند.
( آیین‌نامهٔ کمیسیون مشتمل بر شرح اهداف و وظایف و سایر موارد به ضمیمه تقدیم می‌شود)
جهت اطلاعات بیشتر، به صورت تلفنی یا از طریق ایمیل در خدمت خواهم بود.
در جلسهٔ اول که حدود یک ماه بعد (۳ آبان ۱۳۸۸) با حضور خانم مهرتاش، بنده و جناب آقای دکتر فریبرز خسروی در تهران و در ایرانداک برگزار شد، اولین بار بود که با شخصیت متین و گرانقدر دکتر خسروی رویارو شدم و با آن که بنا بود مسئولیت کمیتهٔ سواد اطلاعاتی با من باشد، به دلایلی، ازجمله موارد زیر، دکتر خسروی مسئولیت کمیته را پذیرفتند:
۱. ایشان شخصیت بسیار شناخته‌شده‌‌تر و باتجربه‌تری است.
۲. با توجه به عضویت ایشان در کمیسیون اطلاع‌رسانی، تعامل با کمیسیون و انتقال تصمیمات و دفاع از آن‌ها با آسانی بیشتری انجام می‌گیرد.
۳. با توجه به وضعیت استخدامی و این که بنده استخدام نبودم، طی روال اداری کارها نیز راحت‌تر خواهد بود.
این جلسه با حضور سه تفر (من و دکتر خسروی و خانم مهرتاش) برگزار شد. مصوبات این جلسه در زیر آمده:
دستور جلسه: تعیین محورهای اصلی بحث سواد اطلاعاتی و اهداف و وظایف کمیته
شرح مذاکرات:
مهرتاش: کمیسیون اطلاع‌رسانی علم و فناوری در معاونت پژوهشی وزارت علوم تشکیل شده و آیین‌نامهٔ آن به تصویب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسیده است. رئوس اهداف و وظایفی که برای این کمیسیون در نظر گرفته شده عبارت است از استانداردسازی روش‌ها و سازوکارهای اطلاع‌رسانی علم و فناوری، استقرار نظام ثبتی (ثبت اطلاعات علمی در بدو تولید)، حرکت در جهت استقرار نگاشت نهادی و تعیین حدود وظایف زیرمجموعه‌های وزارت در ثبت و اطلاع‌رسانی علم و فناوری. در این راستا، کمیسیون خروجی‌هایی هم داشته از جمله سامانهٔ ثبت و سازماندهی و اشاعهٔ پایان‌نامه که ایرانداک متولی آن شده است و شروع کرده که پایان‌نامه‌ها را از مرحلهٔ تصویب پروپزال، ثبت کند.
اما پس از تمرکزی که طی این مدت، کمیسیون بر روی استانداردسازی سازوکار در مراکز اطلاع‌رسانی داشته است حالا در این مقطع و با توجه به تاکیدی که در نقشهٔ راهبردی نظام بر روی آموزش و همگانی کردن سواد اطلاعاتی به عنوان یکی از اقدامات نظام اطلاع‌رسانی علم و فناوری وجود دارد، لازم می‌بیند بخشی از تمرکز خود را نیز بر روی کاربران اطلاعات و ارتقاء استانداردهای اطلاعاتی این گروه داشته باشد و از همین منظر بوده که بحث راه‌اندازی کمیتهٔ سواد اطلاعاتی در کمیسیون مطرح شد و جناب آقای دکتر خسروی در این باب قبول زحمت کردند.
دکتر خسروی: ماموریت‌های کمیتهٔ سواد اطلاعاتی را می‌توان در دو سطح خلاصه کرد:
کوتاه‌مدت:
استانداردسازی سواد اطلاعاتی در مجموعه‌های مختلف از قبیل دانشجو، هیئت علمی، کارکنان حوزهٔ پژوهش و اطلاع‌رسانی، …
ارتقاء سواد اطلاعاتی دانشجویان در هر دو زمینهٔ شناختی و مهارتی طی ۲ یا ۳ واحد درسی.
بلند مدت:
ارائهٔ طرح برای کمیتهٔ ملی خواندن و سواد اطلاعاتی
با توجه به این که توجه به سواد اطلاعاتی بایستی از سطح ابتدایی و با مشارکت وزارتخانه‌های ذی‌ربط از قبیل آموزش و پرورش مورد توجه قرار بگیرد، اهمیت آن به عنوان یک طرح ملی روشن می‌شود.
دکتر قاسمی: به اعتقاد من سه محور اصلی باید در بحث سواد اطلاعاتی مورد نظر قرار بگیرند:
قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌ها به نحوی که به لحاظ حقوقی و قانونی این بحث را حمایت کنند.
زمینه‌سازی آموزشی: طرح درس، محتوا، اساتیدی که بتوانند بحث را ارائه کنند.
ارتباطات بین دست‌اندرکاران و صاحبنظران.
به لحاظ عملی، ترتیب کار از ذیل به صدر خواهد بود؛ یعنی ایجاد ارتباط بین دست‌اندرکاران این حوزه را گام اول، زمینه‌سازی آموزشی در مرحلهٔ بعد، و همسوسازی قوانین و مقررات را در مرحلهٔ نهایی قرار می‌دهیم.
طرح بنده با عنوان “توسعهٔ آموزش سواد اطلاعاتی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری” به جزئیات این محورها و ارائهٔ راهکار پرداخته است که پیشنهاد می‌کنم در این کمیته مورد توجه قرار بگیرد.
دکتر خسروی: می‌شود هر سه محور ذکرشده را همزمان و به طور موازی پیش برد تا احتمال نتیجه‌گیری را بالا ببریم.
ضمناً برای برقراری ارتباط بین دست‌اندرکاران این حوزه، برگزاری جلساتی با حضور صاحبنظران و علاقمندان در گروه‌های ده پانزده نفری مفید خواهد بود.
همچنین می‌شود از انجمن کتابداری و انجمن کتابداری پزشکی نیز اعضایی در جلسه داشت و از مشارکت این انجمن‌ها استفاده کرد.
دکتر قاسمی: راه اندازی گروه بحث سواد اطلاعاتی به صورت الکترونیکی یا وبلاگ گروهی هم کارکرد مناسبی دارد.
اقدامات برای انجام تا جلسهٔ آینده:
مطالعهٔ طرح آقای دکتر قاسمی “توسعهٔ آموزش سواد اطلاعاتی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری”
توجه به بحث استانداردسازی : سرفصل‌ها، تولید محتوا
برنامه‌ریزی برای ایجاد ارتباط و طرح بحث در میان صاحبنظران
راه‌اندازی گروه بحث سواد اطلاعاتی یا وبلاگ گروهی
فراخوان صاحبنظران و علاقمندان بحث سواد اطلاعاتی و تشکیل جلسات منظم با این عده (در کنار جلسات کمیته)
مطالعهٔ زمینه‌ها و امکانات در مباحث قانونی توسط آقای دکتر خسروی
مذاکره با آقایان: دکتر فرج پهلو، دکتر منصوریان، دکتر کیانی و خانم دکتر پریرخ برای پیوستن به کمیته
جلسات کمیته، پس از گذر از مراحل اولیه ماهی یکبار خواهد بود. اما فعلاً دوهفته یکبار تشکیل می‌شود.
در مورد برگزاری جلسات در چهارشنبه‌های آخر ماه، از اعضا استمزاج شود.
یک نماینده از انجمن کتابداری و یک نماینده از انجمن کتابداری پزشکی به عضویت کمیته درآیند.
جلسهٔ بعد فعلاً برای چهارشنبه ۲۰ /۸ معین شد.
در تاریخ ۱۶ آبان در جریان ایمیل‌هایی که رد و بدل می‌شد من پیشنهاد کردم که:
علاوه بر نماینده ای که از انجمن کتابداری هست، نماینده‌ای هم از پژوهشگاه ایرانداک دعوت شود.
در همین تاریخ، دعوتنامه‌ای که خانم مهرتاش (دبیر پرتلاش کمیته) برای مدعوین تهیه و ارسال کرده بود دریافت کردم. فهرست کامل افرادی که دعوتنامه برایشان ارسال شده بود را در اختیار ندارم، اما در بالای ایمیلی که من دریافت کردم نام دکتر منصوریان، دکتر فرج‌پهلو، و دکتر پریرخ آمده بود. متن دعوتنامه را در زیر می‌آورم:
استاد و فرهیخته گرامی
با سلام
به استحضار می‌رساند پیرو مصوبهٔ کمیسیون اطلاع‌رسانی علم و فناوری، کمیتهٔ سواد اطلاعاتی اخیراً راه‌اندازی شده است.
استاد ارجمند آقای دکتر خسروی مسئولیت این کمیته را برعهده دارند.
هفتهٔ گذشته اولین جلسهٔ کمیته با حضور آقای دکتر خسروی و آقای دکتر قاسمی برگزار شد و پیرامون محورهای توسعهٔ سواد اطلاعاتی و همچنین اهداف و وظایف کمیته در این خصوص بحث و تبادل نظر صورت گرفت. (صورتجلسه ضمیمه است)
جلسهٔ بعدی کمیته در روز چهارشنبه مورخ ۲۷/۸/۸۸ از ساعت ۱۴ الی ۱۶ در محل سالن اجتماعات پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران برگزار خواهد شد و موضوع آن تعیین خط مشی، موضوعات و خروجی‌های کمیتهٔ سواد اطلاعاتی خواهد بود.
از جنابعالی دعوت می شود در این جلسه حضور به هم رسانید.
ضمناً گروه بحثی نیز برای دریافت نظرات و دغدغه‌های صاحبنظران در این زمینه و همچنین بحث در محیط مجازی در دست ایجاد است.
خواهشمند است در صورت تمایل برای پیوستن به گروه در این صفحه sign up بفرمایید.
بنابراین در سایت معاونت پژوهشی وزارت علوم هم یک گروه بحث توسط خانم مهرتاش ایجاد شده بود. قطعاً از سرانجام این صفحه هم ایشان بهتر اطلاع دارد.
در ایمیل مورخ ۱۹ آبان ۱۳۸۸، خانم مهرتاش ضمن یادآوری دوبارهٔ راه‌اندازی گروه بحث الکترونیکی و امکان ثبت نام در آن، اعلام کرد که:
جلسهٔ آینده در روز چهارشنبه ۲۷/۸/۸۸ از ساعت ۱۴ الی ۱۵:۳۰ و با حضور آقای دکتر فاطمی برگزار خواهد شد.
جلسه ۲۷ آبان ۸۸ برگزار شد، و به یادم نیست که دکتر فاطمی رییس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در آن شرکت داشت یا نه؛ اما البته هیچیک از کسانی که قرار بود به جلسه دعوت شوند در آن شرکت نکردند.
اقدام به فعالیت‌های آموزش سواد اطلاعاتی کار انفرادی نیست. تصمیم کمیسیون اطلاع‌رسانی در راه‌اندازی کمیتهٔ سواد اطلاعاتی اقدام مناسبی بود، اما بعد از چند ارتباط تلفنی و مبادلهٔ چند ایمیل، از کار این کمیته فقط گروه بحث سواد اطلاعاتی (که با همت خانم مهرتاش بر پا بود) مانده بود، که اکنون ظاهراً از آن هم خبری نیست. شاید پایان دیگری هم برای این ماجرا ممکن بود. در چه صورت؟ در صورتی که …